Talibanar

Talibana hreifingin er uppruninn í Pakistan.  nánar tiltekið í Madrasas skólum víðsvegar í Pakistan. 

í stríðinu sem Afganir háðu við innrásarher Sovétríkjana frá 1979 til 1989 var Pakistan aðalstuðningsaðili Bandaríkjanna við að styrkja Mujahideen hermennina í Afganistan.  alveg eins og í dag, að þá er Pakistan mikilævgur bandamaður Bandaríkjanna í herferðinni gegn hryðjuverkum.  en eins og Bandaríkjamanna er oft háttur, að þá gleymdist Pakistan og Afganistan eftir að Sovétmenn fóru með skottið milli lappana frá Afganistan.  Bandaríkjamenn höfðu litið undan er peningum var dælt í milljarða tali til Afganistan í heilaga stríðið gegn sovétríkjunum.  peningarnir sem bandaríkjamenn settu í þetta var mikið, mjög mikið.  en í sambanburði við það sem olíu ríkin við persaflóa settu í þetta, er hlutur bandaríkjanna ansi smár. 

en eftir að sovétmenn semsagt snéru heim með sitt hafurtask myndaðist hola á svæðinu.  gríðarlegur fjöldi múslimska herskárra stríðsmanna snéri til síns heima.  flestir utanaðkomandi hermenn mujahidden herdeildanna snéru til síns heima, þó svo að sjálfsögðu hefur einhver hluti þeirra orðið eftir.  en þessir menn sem komu til baka til sinna landa áttu eftir að eiga vonlausa tilraun til að snúa sér að veraldlegu lífi, eða hinu venjulega lífi.  þess vegna er tíundi áratugurinn gríðarlega mikilvægur ef menn ætla að greina hryðjuverkabylgjuna sem gengur yfir heiminn í dag.  þessir menn í tug þúsunda tali, ef ekki hunduruð þúsunda snéru sér að heilögu stríði í sínu heimalandi.

í afganistan tók við blóðug borgarastyrjöld til 1996 þegar Talibanar náðu að vinna fullnaðarsigur gegn "warlords" afganistans.  en þeir héldu þó norðurhéruðunum þangað til Bandaríkjamenn komu aftur. 

í Pakistan sem ávalt hefur verið fátækt land.  nýttu trúboðahreifingar frá Saudi Arabíu sér neiðina.  fólk var hætt að hafa efni á því að senda börn sín í skóla, enda hafði varla neitt ofan í sig að hafa.  en þessi trúboðahreifingar voru einna helst frá Saudi Arabíu, en líka í miklu mæli frá Iran og Kúwait.  en þessar trúboðahreifingar buðu upp á ókeypis skólahald um alla Pakistan og víða í Afganistan.  þessir skólar urðu að sjálfsögðu trúarskólar, þar sem var lagt áherslu á islam.  sem í raun hefði verið í lagi, ef ekki hefði komið til þessi islamista áróður.  en börn eru mjög næm fyrir því að trúa því sem þeim er kennt í skólum.  þessir skólar gengu og ganga enn undir nafninu madrasas.

stjórnvöld í islamabad í pakistan tóku þessu náttúrulega fegins hendi.  þarna var létt verulega undir með þeim.  í raun er þetta eina aðstoðin sem Pakistanar fengu frá alþjóða samfélaginu á tíunda áratuginum.  vesturlöndum var orðið nákvæmlega sama um þetta svæði um leið og Sovétmenn hypjuðu sig burt úr Afgansistan. 

á sama tíma og trúboðahreifingar Saudi Arabíu sáu um að fjármagna madrasas skólana og útskrifa mjög svo trúarofsækið fólk úr þeim, höfðu Pakistanar miklar áhyggjur af því sem var að gerast í Afganistan.  þar var gríðarleg borgarastyrjöld í gangi, og voru þeir hræddir um að hún næði til Pakistan, enda löndin tengd blóðböndum gegngum "tribal erea" og "bora bora" landsvæðið í afganistan sem liggur upp að tribal erea svæðinu.  eins voru blikur á lofti að stríðsherrarnir margir hverjir sem börðust um Afganistan hefðu lítinn áhuga á viðskiptum, né samskiptum við Pakistan er þeir kæmust til valda.  efnhahagur Pakistan var í byrjun tíunda áratugarins mjög dapur og hefði versnað til muna ef þeir hefðu ekki Afganistan með sér.  þess vegna varð það svo að pakistanska stjórnin með liðsinnis pakistönsku leiniþjónustunni ISI ákvað að þjálfa lið til hernaðar sem þeir gætu sent til Afganistan og unnið þar hersigra gegn gjörspilltum stríðsherrunum.  þegar líða tók á tíunda áratuginn fjölgaði alltaf mönnum sem vildu gegna því hlutverki í afganistan sem pakistanar töldu þjóna sér.  og þeir sem borguðu brúsann af þessu voru stjórnvöld í Saudi Arabíu, Íran, Kúwait og fleirum olíu ríkum löndum við persaflóa.  einnig voru einstaklingar í þessum ríkjum sem gáfu fé án þess að vita í hvað það færi nákvæmlega.

þetta var látið átyllilaust af alþjóðasamfélaginu, en að fordæma tel ég vera það sama og segja að þeirri þjóð sé sama um hvað er að gerast.  vesturlönd vöknuðu svo við slæman draum 1996 þegar Talibanar náðu loks völdum í Afganistan.

osama bin laden og hans hafurtask flutti til afganistan árið 1996.  árið 1995 er fyrst minst á hann í gögnum um hryðjuverk í skýrslum FBI.  og þar er hann nefndur ásamt mörgum öðrum peningamönnum, og ekkert sérstaklega farið ofan í saumana á honum.  árið 1998 varð sprenging í naribo höfðuborg kenya.  en þar var sendiráð bandaríkjanna spregnt og hundruðir manna dóu.  Clinton kallin, sem þá var forsætisráðherra, á sennilega einna helst sök á því að osama bin laden var ekki handtekinn það árið.  en nefndir frá stjórnvöldum í Saudi Arabíu og Talibana höfðu verið lengi að reina að semja um framsal á Osama Bin laden til Saudi Arabíu.  en eins og allir vita voru Saudi Arabía helsti stuðningsmaður Bandaríkjanna á tíunda áratugnum.  sprengingin í naribo varð kannski ekki tilefnið sem mullah omar þurfti til að losa sig við bin laden, en það hjálpaði ekki bin laden að sennilega er sú sprengin unnin af al-qaeda í einu og öllu.  þessi aðgerð og kannski ein til tvær til viðbótar er það eina sem al-qaeda hefur afrekað sjálfir.  allt annað sem þeim er kennt um hafa þeir í mesta lagi fjármagnað án þess að vita nákvæmlega hvað ætti að gerast, sem og tilræðismennirnir hafa komið að frjálsum vilja í æfingarbúðir al-qaeda.  annars er al-qaeda ráðgjafar hryðjuverkamanna og þjálfarar þeirra.  þeir hvetja fólk til að sameinast undir sinni regnhlíf, því þeir eigi verkfærin til að gera hryðjuverk.  en sannleikurinn er sá að hryðjuverkahópar hafa flykst frá þeim eftir 9/11, og voru jafnvel farnir að flykkjast fyrr frá þeim.  sökum þess að hryðjuverkahópur í einu landi, hefur ekki sömu skoðun og hryðjuverkahópur í næsta landi.  en sambúð bin laden og mullah omar var ávalt stirð.  hvorugir vildu gefa nægilega eftir til að næðist samkomulag.  þess vegna var svo komið að árið 1998 hafði sendinefnd Saudi Arabíu náð samkomulagi við Talibana um að framselja osam bin laden til Saudi Arabíu.  en þá skipaði Clinton að loftárásir skyldu hafnar á Afganistan.  margar æfingarbúðir bin ladens og fleiri hryðjuverkamanna voru skemmdar, en almenningur í Afganistan fékk líka sinn skerf af sprengjuregni yfir sig.  þetta gerði það að verkum að mullah omar skipti um skoðun, og þegar sendinefnd frá Saudi Arabíu kom til að sækja bin laden að þá var svarið nei.  samningurinn er ekki í gildi lengur.

talibana komu ýmsu til hlýtar sem engum öðrum hefur tekist á hinum stutta valdatíma sínum.  til dæmis því að vinslu ópíums var hætt.  enda lá fyrir dauðarefsing fyrir þeim sem brutu lög Talibanana.  ég er ekki sammála aðferðum þeirra, en þær virkuðu.  einnig voru glæpir í mjög svo í lámarki, fyrir utan þá glæpi sem talibanarnir frömdu sjálfir.

en þann dag í dag berast þær fregnir að Pakistanska leiniþjónustan sé að verki í á svæðinu "tribal erea" í pakistan að stjórnast í þeim talibönum sem þar eru.  maður veit ekki hverju maður á að trúa.  enda eru málin orðin svo flókin í þessum löndun í dag. 

en mér lýst vel á nýjasta útspil vesturlanda, man ekki hvaða stofnun það er.  en það á að setja inn gríðarlegar upphæðir inn í Afganistan til að verjast vorsókninni svokallaðri.  en einnig á að setja peninga í innvið landsins.  af hverju var það ekki gert fyrir lifandi löngu.  en til að bæta fyrir það sem þegar er orðið, tekur minnst tíu ár.  ef ekki lengur.  því það þarf að laga efnahaginn svo fólk geti átt sómasamlegt líf.  þegar fólk á somasamlegt líf er minni hætta á því að það þurfi að leita sér menntunar í madrasas skólum.  svo þarf að bæta heilsugæslu á svæðinu.  það þarf að setja gríðarlega peninga í skólakerfið.  þá á ég skólakerfi sem byggt er á veraldlegum gildum.  það er vonandi að þessi peningar sem á að setja í innvið Afganistan sé sú snjókúla sem verði af snjókarli eftir tíu til tuttugu ár.

sama gildir um Írak og Pakistan.  það er ladrei nóg að fara í stríðsleiki.  þetta snýst allt saman um að bæta lífskjör almennings.  alveg sama hvar þú býrð.