Er Írönum treystandi fyrir auðgun úrans

Áður en ég byrja þessa grein um Íran.  að þá vill ég benda sem flestum að lesa grein í fréttablaðinu þar sem íslendingur í alþjóðlegu kjarnorkunefndinni situr fyrir svörum.  ég man því miður ekki nafnið á þeim herramanni.  en hann hefur alla þá þekkingu til að lýsa deilunni á sanngjarnan hátt.  og hann gerir það.  mjög fróðleg grein eftir mjög merkan mann, sem allir sem láta þessi mál skipta sig máli, ættu að lesa.

 það er almennt álit á vesturlöndum að íran sé trúarkreddu land.  sem það er náttúrulega að vissu leiti, en alls ekki öllu.  almenningur í Íran er mjög óheppin með núverandi forseta sinn.  en hann er að gera akkurat það sem hann lofaði í sinni kostningabaráttu.  þ.e.a.s. að koma ágóðanum af olísölu til hinna fátækra.  reindar hefur æðsti klerkur írans, sem í raun hefur öll ráð í hendi sér, stöðvað margar tilraunir hans.  en í augum forseta írans, er auðgun úrans og nýting kjarnorku gríðarlega mikilvægt fyrir almenning landsins.  einnig í framtíðinni að nýta rafmagnið til meiri vinslu á olíu í heimalandinu.  því almennt er talað um að olían í íran sé eitthvað sem endist ekki endalaust, þó svo gas byrgðir landsins virðist geta gert það í augnablikinu.

en það sem hefur farið fyrir brjóstið á mönnum á vesturlöndum er leyndin sem íranir hafa viðhaft um kjarnorkuvæðingu sína síðustu ár, sem og tregðu við samstarfs við esb löndin og bandaríkin.  einnig hafa komið upp miður gáfuleg ummæli um stuðning við hezbollah í Lebanon og eyðingu Ísraels af kortinu.  og margir halda því fram að land með fullkomið samband milli ríkis og kirkju eigi ekki að fá að leika sér með kjarnorku.  og svo má ekki gleyma ástandinu í Írak, og meintrar yfirlísingar bandaríkjamanna að íranir styðji hryðjuverkamenn þar í landi af lífi og sál.

það er vitað mál í dag að íranir hafa leint umheimin til margra ára að þeir hafi verið að vinna í því að auðga úran og byggja kjarnorkukljúfa.  það eitt er nægileg skýring fyrir vesturveldin og ég held fyrir okkur öll að hafa áhyggjur.  séu menn að dunda sér í slíkum leik fyrir luktum dyrum er ekki annað eðlilegt að menn hafi áhyggjur af því.

Rússar hafa verið helstu bandmenn írana síðustu árin.  enda hafa þeir verið að selja þeim allan þann búnað sem þarf til að setja upp kjarnakljúfur.  þeir vilja ekki að og hafa beitt sér fyrir því að öryggisráðið samþykki ekki viðskiptabann á írani.  þeir yrðu af miklum tekjum ef svo færi.  kínverjar hafa líka miklum hagsmunum að gæta í íran.  þeir kaupa gríðarlega mikið magn af olíu, sem efnahagurinn og uppgangurinn í kína krefst.  kínverjar hafa haldið uppi vörnum fyrir írani líka.  það er svo spurning hvort þessar tvær þjóðir geti gert eitthvað meira fyrir írani í framtíðinni.  máttur bandaríkjanna í öryggisráðinu er ennþá það mikill, að erfitt verður fyrir kínverja og Rússa að berjast endalaust á móti þeim.  annars standa kínverjar sterkir gegn bandaríkjamönnum.  enda greiða bandaríkjamenn upp viðskiptahalla sinn við kína með útgáfu á ríkisskuldabréfum.  og ef kína myndi innleisa öll sín bandarísku ríkisskuldabréf, að þá færi Bandarískt hagkerfi á hausinn sama mánuðinn og þau yrðu innleist.  en sem betur fer fyrir heiminn, að þá líta kínverjar á þessi ríkiskuldabréf sem fjárfestingu og hafa engan áhuga á slíku, allavega ennþá.

íranir hafa síðustu ár setið að samningarborði við esb þjóðirnar ásamt þjóðverjum.  lítið sem ekkert hefur áorkað með þeim samningaumleitunum.  á meðan hafa bandaríkjamenn setið fyrir utan þær viðræður og "flexað" vöðvana með reglulegu millibili, sona rétt til að minna á sig.  hnífurinn stendur í kúnni þar sem kemur að því hvernig skuli nálgast málin.  esb og usa vilja að íranir hætti starfseminni áður en alvöru samningaviðræður hefjist.  en íranir taka það ekki í mál.  meðan þessi þræta hefur staðið yfir í að verða tvö ár, hafa íranir haldið ótrauðir áfram sinni vinnslu. 

bandaríkjunum og evrópusambandinu er gríðarlega mikið í mun að íran komist ekki á þann stall í mið-austurlöndum að þeir verði ráðandi afl þar.  þessar þjóðir treysta svo mikið á olíu frá þessu svæði að þeir vilja halda sínum bandamönnum við lýði.  einnig er sú árátta hjá Bandaríkjamönnum að vera illa við ólýðræðislegar stjórnir landa, en átta sig kannski ekki á því að bandamenn þeirra í mið austurlöndum eru sennilega ólýðrlæðislegu stjórnir svæðisins.  bandamenn usa eru saudi arabía, jordan, og egyptaland.  jordan býr ekki yfir lýðræði, þó svo að abdullah, sonur hins virta "á vesturlöndum" husseyn, afkomanda spámannsins, hafi fært land sitt mjög mikið í rétta átt.  íran er sennilega með mesta lýðræði í sínu landi á þessum slóðum, að undanskildu Ísrael, þó ísrael eigi sína galla sem eru mjög stórir.  í íran er margsvísleg flóra af fólki með allskyns pólitískar skoðanir.  enda landið eitt það fjölbreitilegasta menningarsvæði heims. 

margir efast um að ríki sem byggt sé á trúarbrögðum sé nægilega ábyrgt til að hafa þekkingu á borð við karnorkuver.  trúin í íran er á yfirborðinu.  stjórnmálin, með klerkaveldið í forystu gefur ekkert eftir, svo það geti haldið völdum í landinu.  stjórnmálamenn samtímans verða að vinna í því umhverfi sem sú bylting er kennd við khomeini bjó til.  fyrirrennari þess forseta sem nú stýrir skútunni sem aðstoðar stýrimaður kom íran eins langt og einn maður gat til frjálshyggju.  það sést best í viðhorfi almennings.  almenningur í íran er langt frá því að vera upptekinn af íslam.  það er jafn upptekið af islam og við hin lúthersku erum af okkar trú.  talsvert er um trúleisi í íran, eins og á vesturlöndum.  en stjórnmálin eru alltaf í fréttum okkar ástsælu fjölmiðla sem troða marvarða í því að kenna okkur að hugsa um hitt og þetta mál líðandi stundar.  vestrænir fjölmiðlar.  íran kemst ekki í fréttirnar nema vegna auðgun úrans eða glæfrarlegra yfirlýsinga forseta þeirra, eða stuðnings við hryðjuverkamenn í írak eða stuðning við hezbollah í lebanon.  sjálfsagt er þetta öfugt líka í íran.  nema hvað yfir helmingur íbúa írans eru um þrítugt í dag.  þetta fólk hugsar um trúnna eins og við hin á vesturlöndum.  þess vegna er spurnig hvernig klerkarnir koma til með að yfirfæra stjórnmála lífið yfir á þetta fólk í framtíðinni.  næstu tuttugu til fimmtíu ár mun það koma í ljós. 

svo er það þessar dæmalausu sögur af stuðningi írana við hezbollah.  það er alveg augljóst að þeir eru að styðja hezbollah, og hafa sjálfsagt haft sitt að segja á níunda áratugnum er þessi hreifing var stofnuð.  en að lýsa því yfir að sá stuðningur írana við hezbollah sýni hversu óáræðinlegir þeir séu út af slíkum stuðningi.  það sem vantar í þessa umfjöllun, og er örugglega haldið frá fjölmiðlum af ásetningi.  er sú að hezbollah er vopnuð samtök, ásamt því að vera pólitísk samtök, trúarleg samtök.  en....takið eftir.....þetta eru samtök mönnuð fólki úr Lebanon.  fólki frá Lebanon sem ber hag Lebanon fyrir brjósti, engan annan.  þó svo að íranir séu að styðja Hezbollah, er ekki þar með sagt að þeir standi fyrir uppihaldi á hryðjuverkahópum.  allir ættu að líta á Saudi Arabíu, þeir eru sko heimsmeistarar í stuðningi við hryðjuverka starfsemi.  hezbollah er og verður vandamál Lebanon.  hezbollah er stórhættulegt fyrirbæri í Lebanon og kemur til með að stofna Lebanon í stóra hættu.  þeir eru líklegir að vilja taka upp svipaðar aðferðir og íranir eftir byltinguna 1979.  en samt sem áður á þeirra forsemdum.  á forsemdum Lebanon.....ekki Íran.

það sama á við um stuðning írana við shia múslima í írak.  íranir vilja aðstoða shia múslima hvar sem þá er að finna.  stuðningur við shia múslima í írak gefur þeim meira forskot á sunní múslima á þessum erfiðu tímum sem nú eru og verða þar næstu tíu árin minnst.  það er svo undir írökum sjálfum hvernig þeir vinna úr málum sínum.  bandaríkjamenn koma til með að hverfa úr írak á næstu fimm árunum með skottið milli lappana.  þangað til verða bandaríkjamenn að tryggja að innviður íraka geti þróast að vilja íraka, ekki að vilja bandaríkjanna.  ég set spurnigarmerki við herdeildina sem kennd er við klerkaveldið sjálft.  mér minnir að hún sé kölluð al-qadr (án ábyrgðar) en hún stendur fyrir þeim stuðningi sem kemur frá íran í formi vopna og fjármagns til skemmdarverka.  en íran er svo langt frá því þeir einu sem eru að skemma fyrir þróun íraks.  ef íranir myndu hætta slíkri aðstoð, að þá myndi engin taka eftir því.  stuðningur þeirra er aðeins dropi í hafið.  sá stuðningur sem heldur öllu upp er eyrnarmerktur í trúboðastarf og annað eins sem kemur frá persaflóa ríkjunum, olíuveldunum.  í langflestum tilvikum veit sendandinn ekki að sínir peningar fara í hryðjuverk í írak.  þeir halda að þetta fari í að breiða út sína gerð af islam.  kúwait og saudi arabía hafa verið hvað duglegust við þess konar trúboða starfsemi síðustu tuttugu ár.  hver veit hvað þeir eru að gera í dag.

ef við tökum þetta saman og spyrjum okkur hvort írönum sé treystandi fyrir augun úrans.  að þá verður maður að svara því í tvennu lagi.  fyrir það fyrsta, ætti öllum löndum í heiminum að vera heimilt að vinna úran til rafmagnsorku.  þessi orka gæti komið írönum endanlega upp úr þeirri fátækt sem klerkaveldið heldur þjóðinni í.  og þá er spurnig hversu lengi klerkaveldið getur haldið um stjórnartauminn þegar kapitalisminn byrjar að blómstra.  gott dæmi er kína.

í seinna lagi eru til ákveðnar reglur sem alþjóðlega kjarnorkuráðið hefur fengið nær allar þjóðir heims til að skrifa undir.  en þær reglur eru miðaðar að því að kjarnorka sé einungis unnin til orkuþarfa.  en ekki vopna.  íranir hafa sýnt þannig viðmót að erfitt er fyrir önnur ríki að treysta þeim.  sér í lagi þeim vestrænu.  þau lönd sem ætla sér að auðga úran til orkugjafa verða að fara eftir reglum alþjóðlega kjarnorkuráðinu.  en þar sem íranir hafa ekki gert það, ber þeim að bæta úr því, eða taka afleiðingunum.  en ekki má gleyma því, að íranir verða að fá tækifæri á því að gera yfirbót á aðgerðum sínum síðusta áratuginn.  það er ekki rétt aðferð að heimta að þeir hætti allri vinnslu í átt til kjarnorku nýtingar.  það er vel hægt að fara aðra og betri leið að írönum.  almenningur myndi aldrei taka það í mál að fara út í stríð eins og það sem farið var í milli 1980 til 1988.

svo er það náttúrulega spurning sem hver og einn verður að mynda sér sjálfur.  villt þú að íranir byggi upp kjarnorkubúnað sinn og verði kjarnorkuveldi????

til þess að þú góður lesandi getir myndað þér sjálfstæða skoðun á því máli, er nauðsynlegt að lesa sér til um málin, og lesa á milli lína þegar verið er að pranga upplýsingum inn á þig.  það þarf að taka tillit til fólksins í íran líka.  ekki bara okkar á vesturlöndum.